Klokkenluiders: enkele onduidelijkheden opgeklaard

De meeste ondernemingen en organisaties zijn ondertussen vertrouwd met het concept van “klokkenluiden” en in het bijzonder met de Belgische wet van 28 november 2022 tot omzetting van de EU-Klokkenluidersrichtlijn voor de private sector. 

Sinds 17 december 2023 moeten alle juridische entiteiten in de private sector met 50 tot 249 werknemers immers een eigen intern klokkenluiderskanaal hebben. Voor ondernemingen van 250 werknemers of meer of organisaties in de financiële sector of de sector gericht op het voorkomen van witwassen en financiering van terrorisme was dat al het geval sinds 15 februari 2023.

Maar de wetgeving was niet duidelijk over hoe de drempel van 50 werknemers moet worden berekend en vooral over wanneer deze berekening precies moet gebeuren. De verwijzing naar de wet van 4 december 2007 betreffende de sociale verkiezingen zaaide immers twijfel: moet dat maar om de vier jaar worden beoordeeld, zoals voor de procedure van de sociale verkiezingen of moet dat toch op een kortere basis gebeuren, en als dat zo is, hoe gebeurt dat dan in de praktijk? 

De Belgische wetgever heeft dit ondertussen verduidelijkt in het wetsontwerp van 9 november 2023 dat werd goedgekeurd tijdens de plenaire vergadering van 8 februari 2024. 

Vanaf 2025 moet elk jaar op 1 januari worden nagegaan of de drempel van 50 werknemers werd overschreden in de periode van 4 voorafgaande kwartalen. De referentieperiode loopt daarbij van 1 januari tot 31 december. Is dat zo, dan moet er een klokkenluiderskanaal worden opgericht. Is dat niet zo, dan is men 1 jaar vrijgesteld en moet het daaropvolgende kalenderjaar opnieuw worden gecontroleerd of de drempel van 50 werknemers al dan niet is overschreden.

Voor organisaties in de Brusselse (publieke) lokale sector is ondertussen een Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 7 december 2023 verschenen in het Belgisch Staatsblad op 21 december 2023. Bepaalde organisaties die vallen onder het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en/of bevoegdheden van de Agglomeratie Brussel uitoefenen en opgesomd zijn in het Besluit (o.a. administratieve overheden, gemeenten en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden) zijn sinds 1 januari 2024 eveneens verplicht om een intern meldingssysteem op te richten om integriteitsschendingen te ontvangen.